NẤC CỤT LÀ GÌ ???
1- Nấc cụt, hay còn gọi là "ách nghịch", là 1 triệu chứng khá phổ biến, thường phát xuất từ cơ hoành trong cơ thể chúng ta.2- Cơ hoành là 1 bó cơ hình vòm nằm trong lồng ngực: dưới tim-phổi & trên gan-bao tử. Phần lớn thời gian nó hoạt động vô cùng hoàn hảo: nó hạ xuống khi ta hít vào (để kéo ko khí vào phổi), & trồi lên khi ta thở ra (để đẩy ko khí ngược ra mũi-môi).
Nhưng đôi lúc, hoành ca lạc nhịp, nó kéo xuống 1 cách ko tự chủ, khiến ta bất chợt phải lấy hơi vào cổ họng. Khi luồng hơi này vào thanh quản, dây thanh môn đột nhiên đóng lại & gây tiếng nấc to.
3- Các nguyên nhân nấc cụt chủ yếu xoay quanh việc bao tử phồng lên đột ngột, vd như cười lớn, ăn quá nhanh/nhiều, ăn quá nóng/lạnh. Vài nguyên nhân khác gồm thiếu nước, mất thăng bằng đột ngột, quá lo lắng/phấn khích, hội chứng Tourette...vv... Với trẻ con thì đa phần là do nuốt quá nhiều ko khí lúc bú, nên hãy ủ ấm, XOA lưng (not vỗ) & cho bé bú với tư thế 45 độ để giảm nguy cơ nấc.
4- Đa phần nấc cụt chỉ vài phút. Nếu kéo dài >48h hoặc tái phát chu kỳ thì thường là dấu hiệu của 1 vấn đề sức khỏe khác.
PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ NẤC CỤT
5- Các PHƯƠNG PHÁP điều trị dân gian chưa được chứng minh là hiệu quả gồm: ngậm đường, uống giấm, ho mạnh, thè lưỡi... Các phương pháp được chứng minh là hữu ích thì xoay quanh các biện pháp làm dịu cơ hoành & tăng [CO2] máu, gồm: nín thở, thở vào túi giấy, uống nước bịt tai, ăn vài lát gừng... Hoặc bên Đông y thì có day huyệt Toán trúc tầm 1 phút (chỗ lõm đầu trong chân mày, thẳng trên góc mắt trong).6- Cá nhân mình chuộng phương pháp ngậm 1 ngụm nước đầy, cúi người ra trước, sao cho nuốt ngụm nước vào cổ họng ngược từ dưới lên. Động tác này này sẽ buộc cơ hoành trở lại với trạng thái bình thường, như vẫn.
7- Đối với các trường hợp nấc >48h, bs sẽ tầm soát những nguyên nhân hệ trọng, vd như bướu tân sinh, đa xơ cứng, nhiễm trùng, đột quỵ, rối loạn điện giải, kích thích màng phổi, GERD, đái tháo đường, td phụ của thuốc... nhưng vẫn có ~30% trường hợp chưa tìm ra nguyên nhân. Thuốc điều trị triệu chứng (not nguyên nhân) phổ biến gồm Chlorpromazine, Metoclopramide, Baclofen, Amitriptyline... nhưng các tác dụng phụ có thể cực kỳ nghiêm trọng, từ tăng cân, khô miệng, hạ huyết áp tư thế, trầm cảm, co giật, giảm bạch cầu, huỷ cơ... nên hãy đến bác sĩ & bắt họ chịu trách nhiệm, đi tù bạn nhé (!).
CHUYỆN VỀ BỆNH NHÂN NẤC CỤT NỔI TIẾNG NHẤT THẾ GIAN.
8- Vào 1 ngày đầu xuân 1756, có 1 cậu út chào đời trong 1 ngôi nhà cổ kính xứ Salzburg. Cậu mắc hội chứng Tourette với các biểu hiện máy giật, tăng động, hay chửi bậy & phải rồi, nấc cụt nữa.9- Cậu khó mà ngồi yên 1 chỗ, cứ ngọ nguậy liên hồi, suy nghĩ những thứ vẩn vơ & làm những việc ngớ ngẩn. Lúc 6 tuổi, cha của cậu, vốn là 1 nhạc sỹ, nhờ cậu mang 1 bản nhạc ông sáng tác đến cho chủ rạp hát làm quà. Hôm sau, ông chủ rạp đến cảm ơn & có nhã ý đàn lại bản nhạc đó cho cha cậu nghe. Cha cậu rất ngạc nhiên vì đó ko phải là nhạc khúc của mình. Hỏi ra thì mới biết cậu vô ý làm rơi bản nhạc xuống sông, & không còn cách nào khác, phải tự sáng tác ra 1 bản nhạc mới...
10- Ảnh: cậu bé hay nấc cụt năm ấy - Wolfgang Amadeus Mozart.
TG - Truong Quoc Hung